چکیده :
این نوشتار گزارش سمینار کارشناسی ارشدی است که به بررسی روشهای ارزیابی معماری نرم افزار اختصاص دارد . برای رسیدن به این منظور توضیحاتی در معرفی معماری نرم افزار اهمیت ارزیابی معماری نرم افزار معماری قابل اجرا و ابزار مدلسازی معماری معماری به عنوان پیش نیاز در این چکیده آورده شده است . معماری نرم افزار یعنی بیان ساختار یا ساختارهای سیستم که مولفه های نرم افزاری ویژگیهای قابل رویت از خارج این مولفه ها و روابط بین آنها را نشان میدهد . تعریف دیگری که برای معماری نرم افزار ارائه شده عبارت است از ساختار مولفه ها در یک سیستم رابطه داخلی آنها و اصول و خطوط راهنمایی که طراحی و ارزیابی سیستم را در طی زمان کنترل می کند . این تعریف جنبه های داخلی سیستم را در نظر میگیرد و بنابراین اپثر روشهای تحلیل و ارزیابی بر اساس آن عمل می کنند . تعریف معماری نرم افزار باید شامل دو قسمت ماکرو معماری و میکرو معماری باشد که اولی روی محیط سیستم متمرکز می شود و دومی ساختار داخلی یک سیستم را پوشش می دهد . البته تعاریف مختلفی برای معماری نرم افزار وجود دارد که ما در اینجا قصد ارائه ی همه ی آنها را نداریم و به دو تعریف فوق اکتفا می کنیم .
اعتبار سنجی کارایی نرم افزار از همان فازهای اولیه چرخه ی حیات سیستم یک مسئله ی تعیین کننده در طراحی سیستمهای نرم افزاری پیچیده می باشد . بر اساس چرخه ی کاری معماری نرم افزار یکی از مراحلی که پیش بینی شده که باید در مراحل اولیه ی چرخه حیات انجان گیرد مرحله ی ارزیابی و یا تحلیل معماری است .
تصمیمات معماری منطبق با صفات کیفی معماری میباشد و تاثیر زیادی روی کیفیت سیستمهای نرم افزاری می گذارند . در نتیجه همیشه در توسعه و تولید سیستمهای نرم افزاری این مسئله مطرح می باشد که چگونه یک معماری نرم افزار را تدوین کنیم تا نیازهای صاحبان سهام را براورده سازد .
پس همیشه تولید کنندگان نرم افزار به دنبال راههایی هستند که بتوانند پیش از شروع تولید نرم افزار و قبل از پرداخت هرگونه هزینه تولید سیستم را ارزیابی و تحلیل نمایند . در زمان ارزیابی معماری تمرکز بر روی ویژگیها و صفات کلیدی و میزان براورده شدن آنها است . ارزیابی معماری نشان می دهد که آیا معمار تصمیمات کلیدی را به درستی اتخاذ نموده و آیا ابهامی در این تصمیمات وجود ندارد و از سوی دیگر تاثیر این تصمیمات بر روی بقیه فرایند کار چه خواهد بود.
در جواب به این نیازها که در بالا بیان شد محققین مسئله ی معماری های معماری های قابل اجرا را مطرح نمودند . معماری قابل اجرا یک پیاده سازی جزئی از سیستم محسوب می شود که به منظور نمایش دادن چگونگی انجام عملیلت وظایف و ویژگی های سیستم مورد نظر میباشد . به خصوص در آن ویژگیهایی نمایش داده میشود که در برگیرنده ی نیازمندی های غیر وظیفه مندی می باشد معماری قابل اجرا در طول فاز تشریح برای کاستن ریسکهای مرتبط با کارایی توان عملیاتی ظرفیت قابلیت اطمینان و ویژگیهای دیگر ایجاد می شود .
بنابراین معماری قابل اجرا میتواند معماری نرم افزار را اعتبار سنجی نماید و همچنین معماری قابل اجرا قابلیتهای وظیفه مندی سیستم را نمایش میدهد تا با پایه و اساس قوی و بدون ترس از شکست وارد فاز ساخت شویم . در واقع قصد از معماری قابل اجرا ساختن یک نمونه ی تکاملی با قابلیت ارضا نیازمندی ها می باشد . مدلهای زیادی برای نشان دادن معماری قابل اجرا وجود دارد مانند شبکه های پتری رنگی که ابزار مناسبی برای مدلساری سیستم و نمایش دادن صفات کیفیتی غیر وظیفه مندی می باشند و به دلیل سادگی و قابلیت بالا بسیار مورد توجه هستند البته علاوه بر مدلهای موجود زبانهایی نیز برای توصیف معماری وجود دارند که می توانند معماری قابل اجرا را نمایش دهند مانند زبان ADL , ADML
با نگاهی به مراحل اصلی فرایند معماری ضرورت داشتن یک مدل اجرایی در سطح معماری بیشتر به چشم میخورد . ما با داشتن یک مدل اجرایی در سطح معماری بسیاری از مراحل معماری را با دقت بالاتری انجام خواهیم داد . با توجه به اهمیتی که معماری صحیح سیستم در تولید سیستم دارد داشتن مدل اجرایی در این سطح که اشتباهات را کم فهم نیازها را راحتتر تحلیل و ارزیابی سیتم را بهتر و ارائه معماری را ساده تر میکند بسیار مهم میباشد .
در فصل اول این گزارش تحت عنوان مفاهیم بنیادی به معرفی کلیات و اصطلاحات اولیه ی لازم برای درک معماری و تحلیل و ارزیابی معماری پرداخته شده است . در فصل دوم این گزارش روشهای ارزیابی معماری مبتنی بر سناریو مورد بررسی قرار گرفته است . در فصل سوم با توضیح مختصری در مورد شبکه های پتری به روش ارزیابی مبتنی بر شبکه های پتری پرداخته شده است . در فصل چهارم روش ارزیابی SAM مورد بررسی قرار گرفته است و در نهایت در فصل پنجم به تشریح نتایج حاصل از این تحقیقات پرداخته شده است و کارهای آتی معرفی گردیده است .
آنچه در این گزارش می خوانید عموما برداشت مستقیم یا گزینشی از متون از پیش نوشته شده است به جز فصل آخر که به طور کامل برداشتهای شخصی اینجانب میباشد .
نویسنده : پورکمالی
منبع : دبیرخانه شورای عالی اطلاع رسانی کمیته فنی معماری اطلاعات
