محمد جلالیان، معاون توسعه محصول شرکت اتیک و از کارشناسان پرداخت الکترونیکی یکی از مدافعان اصلی راه‌اندازی نظام پرداخت آفلاین است که بر ضرورت این مسئله به شدت تاکید دارد و معتقد است دیر یا زود باید نظام پرداخت کشور به این سمت حرکت کند.
به گزارش شبکه خبری ICTPRESS، محمد جلالیان با شرکت در گفت‌وگویی درباره روند فعالیت‌های شرکتش در این حوزه و آینده صنعت پرداخت آفلاین به سؤلاات پاسخ داد:
-لطفا توضیحاتی در مورد فعالیت‌های پرداخت‌های خرد اتیک ارائه دهید؟
زمانی که بحث تشکیل شرکت در سال ۸۹ مطرح شد، شبکه پرداخت آنلاین فعال و پایانه‌های فروش کارتی در حال گسترش بود. حجم بالای تراکنش در آن زمان نشان می داد که به مرور تقاضا برای پرداخت‌های آنلاین به شدت افزایش می یابد و لازم است حجمی از تراکنش ها، در آفلاین گنجانده شود. همچنین، تجربه بین المللی این نوع پرداخت ها به ما یادآوری می کند که تکنولوژی پرداخت آفلاین به دلیل سرعت، سهولت و امنیت باید در کشور بیشتر توسعه یابد. همان زمان هم در نهادهایی مثل وزارت کشور، اتحادیه‌های اتوبوسرانی و … بحث مفصلی برای گذر از بلیت‌های کاغذی در جریان بود. از نظر اتیک، بلیت‌های الکترونیکی می‌توانست فرصت و راه ورود مناسبی به بحث پرداخت‌های آفلاین باشد. به این حوزه ورود و سعی کردیم سیستمی مستقل از حمل و نقل شهری را با قابلیت ارایه بلیت‌های الکترونیکی راه‌اندازی کنیم. بنابراین سیستم را به گونه ای طراحی کردیم که صرفا محدود به بلیت‌های الکترونیکی نباشد.
برای اولین بار پرداخت‌های خرد آفلاین در شهر مشهد با صدور و توزیع کارت هوشمند غیرتماسی “من کارت” اجرایی شد؛ اگرچه فاز یک آن مربوط به اتوبوسرانی بود، اما به دنبال نوعی از سیستم مدیریت الکترونیک شهروندی بودیم. به موازت اهواز، قزوین، کرمان و تاکسیرانی اصفهان هم وارد فاز عملیاتی شدند.
-آیا فعالیت اتیک در حوزه پرداخت خرد، تنها به ارائه بلیت الکترونیکی خلاصه می شود؟
خیر، اتیک هدفی فراتر از ارایه صرف بلیت الکترونیکی داشته و دارد. در سال‌های اخیر بیشترین تلاش ما تامین زیرساخت‌های لازم برای مدیریت شبکه ی ایجادشده در شهرهای مختلف بود؛ از یک طرف، لازم بود در مشهد بالغ بر یک میلیون تراکنش را در روز مدیریت کنیم و از طرفی، کیفیت ارائه سرویس هم مدنظر داشته باشیم که بر همین اساس پایانه‌های شارژ را گسترش دادیم. مضافاً این که تا پیش از حضور اتیک، شرکت‌های فعال در این حوزه آن طور که باید ملاحظات فنی را برای بهبود کیفیت خدمات لحاظ نکرده بودند. از آنجا که سیستم تسویه حساب اتیک مبتنی بر زیرساخت‌های بانکی بود، موفق شدیم تسویه روزانه را فراهم کنیم. بانک مرکزی هم با توجه به افزایش تراکنش‌ها و امکان تخلف در این حوزه، تصمیم گرفت دست به قانونگذاری بزند و پروژه سپاس را در دستور کار قرار داد. به دلیل اینکه پرداخت آفلاین در سطح بین‌المللی دچار تغییراتی شده، نیاز است ادبیات جدیدی برای آن مطرح شود. انتظار می رفت سپاس نقش تنظیم کننده این حوزه را بازی کند، اما به دلایلی این پروژه به بهره‌برداری نرسید و پرداخت خرد فعلا به همین عرصه بلیت الکترونیکی محدود ماند.
-منظورتان این است که وضعیت کسب و کار در این حوزه، چندان مناسب نیست؟
فعالیت در حوزه پرداخت آفلاین مستلزم هزینه‌هایی است؛ از یک سو، جایی مانند شاپرک وجود ندارد که این هزینه‌ها را از جیب بانک‌ها پرداخت کند و از سوی دیگر، نظام کارمزدی ما به گونه‌ای است که نمی توان آن را از استفاده کننده دریافت کرد. همچنین با توجه به ماهیت این پرداخت‌ها، میزان جذب سرمایه از پرداخت‌های خرد نسبت به سیستم آنلاین برای بانک‌ها کم‌تر است و بانک‌ها رغبت آنچنانی به این حوزه ندارند. بنابراین مشکل اصلی این حوزه را می توان عدم وجود مدل کسب و کاری دانست؛ مسئله ای که باعث شده پرداخت خرد تنها در حوزه حمل و نقل باقی بماند.
-پس نمی‌توان انتظار رونق این نوع پرداخت را داشت؟
همانطور که اشاره شد، مشکل اصلی در این زمینه نداشتن یک مدل کسب و کار جامع است. انتظار می رود در آینده نه چندان دور، با جهش فناوری های مبتنی بر تلفن همراه شاهد تغییر نحوه ارائه سرویس پرداخت باشیم و مدل های کسب و کاری مربوط نیز دستخوش تغییر شوند؛ چراکه به اعتقاد بسیاری از متخصصان حوزه پرداخت، در حال حاضر سرمایه گذاری خدمات پرداخت روی فناوری های قدیمی توجیه ندارند.
-چه الزامی برای گسترش این نوع پرداخت وجود دارد؟
لازم است به تجربیات بین‌المللی مراجعه کنیم؛ چرا که آنها از سیستم‌های پرداخت آنلاین پیشرفته تر و امن تری برخوردار هستند. امنیت مقوله ای است که باید در پرداخت‌های آفلاین بیشتر از پرداخت‌های آنلاین مورد توجه قرار گیرد. با توجه به تجربه‌های بین‌المللی که نشان دهنده اهمیت وجود نظام پرداخت‌های آفلاین برای مدیریت پرداخت‌های خرد است، این مهم یک الزام است و باید دیر یا زود با ادبیاتی جدید و بروز در نظام پرداخت داخل کشور عملیاتی شود که هر چقدر این کار به تاخیر افتد، فشار بر شبکه آنلاین افزایش می یابد.
-خود بانک‌ها تاکنون در این زمینه اقدامی انجام نداده‌اند؟
علاوه بر بحث کارمزد، تا زمانی که هزینه تمام شده پول زیاد است، بانک ها تمایلی به جذب منابع خرد ندارند. در واقع این پرداخت ها، از یک سو برای بانک‌ها رسوب منابع جدی به دنبال نخواهد داشت و از سوی دیگر، هزینه راه‌اندازی زیرساخت و شبکه پرداخت‌های خرد برای بانک‌ها به‌صرفه نیست. تاکنون بانک‌ها جسته و گریخته کارهایی انجام داده‌اند اما همانطور که اشاره کردم این کار یک خلاء بزرگ دارد و آن هم نبود نظام مالی درست یا مدل کسب و کاری است که بتواند به این مسئله سر و شکل دهد. نیاز است یک عزم جمعی برای گسترش این خدمات شکل گیرد و اگر مسئله مربوط به مدل اقتصادی رفع شود، شرکت‌های پرداخت و بانک‌ها حتما به این عرصه ورود خواهند کرد.
– برنامه اتیک برای ورود به این عرصه چیست؟
در حال حاضر، تمرکز ما بر توسعه و بهینه سازی فعالیت های جاری و همچنین ارائه خدمات ارزش افزوده بر بستر سامانه های موجود است. به عنوان مثال می توان به سیستم یکپارچه تخصصی مجموعه تفریحی- ورزشی توچال و اپلیکیشن من کارت اشاره کرد. در پروژه توچال، تمامی سرویس های مورد نیاز باشگاه وفاداری مشتریان، عملیات فروش، کنترل و نظارت و تسویه حساب با ذینفعان را به منظور بهبود در روندها و فرآیندهای کسب و کاری پیاده سازی کرده ایم. همچنین اپلیکیشن من کارت را با قابلیت شارژ کارت های شهروندی برای گوشی های مجهز به فناوری NFC طراحی کرده ایم. این اپلیکیشن برای شهر مشهد راه اندازی شده و توسعه آن برای سایر شهرهای تحت پوشش نیز در دستور کار قرار دارد.
لازم به ذکر است، برنامه های مهمی برای همکاری با اپراتورهای تلفن همراه برای بکارگیری NFC به عنوان ابزار پرداخت داریم که امیدواریم در پایان سال ۹۵ شاهد ارائه خدمات پرداخت خرد بر این بستر باشیم.
منبع: شبکه خبری فناوری نوین
