روشی سریع و دقیق برای آگاهی از علاقه و نظر مشتری
مهم‌ترین بخش شروع یا توسعه‌ی یک کسب‌وکار دانستن سلیقه و ذائقه‌ی مشتری و نظر او نسبت به کالا و خدمات ارائه شده است. برای این منظور راه‌های متعددی برای آگاهی از خواست، علاقه و نظر مشتری وجود دارد. یکی از این راه‌ها نظرسنجی از طریق پرسشنامههای آنلاین است. مزیت این روش در مقایسه با شیوه‌های قدیمی در سرعت، دقت و سهولت در تحلیل داده‌ها است. برای ایجاد پرسشنامههای آنلاین ابزار‌های متفاوتی وجود دارد؛ از جمله از استفاده از Google Doc و یا وب‌سایت‌های Survey Monkey و Polldaddy.
پیش از هر چیز فراموش نکنید که انجام نظرسنجی مبتنی بر داشتن ایمیل‌های مشتریان به همراه مشخصات آنها است. پس از همین امروز لیستی از افراد به همراه مشخصات (تاریخ تولد، جنس، شهر و …) و نیز آدرس ایمیل آنها تهیه کنید و همیشه این لیست را به‌روز نگه دارید تا هر زمان که قصد استفاده از آن را داشتید یک لیست به روز و کامل در اختیار داشته باشید .
ممکن است نظرسنجی را برای آغاز یک کسب و کار و یا توسعه‌ی آن به کار ببرید، اما به هر حال در طراحی پرسشنامههای اینترنتی شما باید برخی قواعد را نسبت به سوال‌های طرح شده و شیوه‌ی ارسال پرسشنامه رعایت کنید:
- گروه هدف را مشخص کنید: مشخص کنید که چه افرادی مخاطب و مشتری این پرسشنامه هستند. مثلااگر موضوع پرسشنامه‌ی شما ارزیابی لباس‌های نوزاد است، مطمئن شوید که گروه دریافت کننده‌ی این پرسشنامه حتما مادرانی که دارای نوزاد هستند و یا زنان باردار باشند.
- متن درخواست‌تان دوستانه، مودبانه و شفاف باشد: پرسشنامه ارسالی‌تان حتما باید با متنی کوتاه مبنی بر درخواست برای پر کردن پرسشنامه همراه باشد. در این متن کوتاه و خلاصه (یک پاراگراف) شما باید: ۱- خود یا کسب‌و‌کارتان را شفاف و دوستانه معرفی نمایید، ۲- هدف از پرسشنامه، موضوع مورد سنجش را برای مخاطب‌تان مشخص کنید، ۳- از این‌که در نظرسنجی شما شرکت می‌کنند پیشاپیش تشکر نمایید.
- در صورتی که برای شرکت در نظرسنجی مشوقی در نظر گرفته‌اید (مثلا تخفیف یا جایزه) حتما به آن در متن‌تان اشاره کنید.
- پرسشنامهتان تا حد ممکن کوتاه باشد: این شمایید که به نظرات افراد نیاز دارید، تعداد سوال‌های‌تان را تا حد ممکن محدود کنید تا مخاطب‌تان را از دست ندهید.
- سوال‌ها دقیق و شفاف باشند: هر سوال را به دور از پیچیده‌گی‌های زبانی و بیانی مطرح کنید و سعی کنید مستقیما در مورد موضوع یا محصول‌تان باشد تا مخاطب‌تان بداند به چه چیز پاسخ می‌دهد.
- سوال‌ها در مورد یک مورد خواص (محصول یا خدمات خاص) باشند: اگر قصد دارید در مورد چند محصول متفاوت نظرسنجی کنید، سعی کنید این محصولات در یک دسته‌بندی قرار بگیرند. مثلا نظرسنجی در مورد لباس‌های کودک شامل پیراهن، شلوار، تی‌شرت و … است. از قرار دادن محصولات بی‌ربط در کنار هم پرهیز کنید: مثلا دوربین عکاسی و لباس کودک!
- سوال‌ها به طور دقیق از هم تفکیک شده باشند: سوال‌ها نباید به گونه‌ای باشند که از یک چیز ولی با بیان‌های مختلف بپرسند. مثلا: «بهترین رنگ زیر‌پوش نوزدان پسر از نظر شما کدام است؟» و «در لیست زیر به ترتیب به بهترین رنگ‌ها برای لباس نوزاد پسر نمره دهید»، هر دو این سوال‌ها از یک چیز می‌پرسند.
- سوال‌ها نباید جهت‌دهنده باشند: مراقب باشید که سوال‌های‌تان را به گونه‌ای طرح نکنید که در ذهن مخاطب جهت‌گیری ایجاد کند. مثلا: «بسیاری معتقدند که رنگ آبی برای لباس نوزاد پسر مناسب‌ترین است، شما کدام رنگ را بیشتر می‌پسندید؟».
- گزینه‌ها گنگ و مبهم نباشند: اگر سوال چند گزینه‌ای مطرح می‌کنید، دقت کنید که گزینه‌های ارائه شده باید از هم مجزا بوده و برای مخاطب قابل فهم باشند.
- تا حد ممکن از سوال باز استفاده نکنید: منظور از سوال باز سوالی است که مخاطب باید در جواب به آن چیزی تایپ کند. خطر طرح این‌گونه سوال‌ها در این است که بسیار محتمل است مخاطب‌تان آن را بی‌پاسخ گذاشته و یا با نوشتن تنها چند کلمه از آن بگذرد. در صورتی که می‌توانید، پاسخ‌های احتمالی را دسته‌بندی کنید و آنها را به صورت گزینه ارائه دهید.
- در پایان فضایی جهت انتقاد و پیشنهاد قرار دهید: اگرچه سوال باز ممکن است باعث شود تا مخاطب بدون پاسخ آن را رها کند، اما به هر حال شما باید فضایی مثلا با عنوان «نظر، انتقاد یا پیشنهادی دارید؟» در نظر بگیرید تا به مخاطب‌تان اجازه‌ی اظهار نظر نیز داده باشید.
- برای پرسشنامههای بلند حتما مشوق (جایزه) در نظر بگیرید: اگر ناگزیر از ارسال پرسشنامههای بلند هستید، مشوقی برای شرکت کنندگان ارائه کنید. مشوقهایی چون تخفیف، جایزه، هدیه رایگان و غیره می‌توانند درصد پاسخ‌گویی به نظرسنجی شما را بیشتر کنند.
- عنوان پرسشنامهتان دقیق و گویا باشد نه مبهم و سربسته: این عنوان، اولین چیزی است که مخاطب در ایمیل دریافتی از شما مشاهده می‌کند. از این رو، برای پرسشنامهتان عنوانی جذاب و گویا انتخاب کنید و اگر مشوقهایی را نیز ارائه می‌کنید آن را در عنوان اصلی نیز قرار دهید. مثلا: با شرکت در این نظرسنجی یک عدد ساعت مچی هدیه بگیرید.
فراموش نکنید که هر قدر هم که پرسشنامهتان را دقیق طراحی کرده و ساخته باشید، بسیار ممکن است که دچار مشکلاتی چه از لحاظ محتوایی، و چه از لحاظ فنی باشد. از این رو، بهتر است پیش از ارسال پرسشنامه آن را به صورت آزمایشی برای چند نفر ارسال کنید که از شفافیت، سادگی و قابل فهم بودن، و نیز از درست کار کردن لینک‌های مربوطه مطمئن شوید.
برای آشنایی و یاد‌گیری قدم به قدم چگونه‌گی ساخت یک پرسشنامه به وسیله‌ی Google Doc و Polldaddy روی لینک های زیر کلیک کنید:
طراحی پرشسنامه اینترنتی با استفاده از Polldaddy، تهیه و تنظیم از حمید مسعودی
طراحی پرشسنامه اینترنتی با استفاده از Google Doc، تهیه و تنظیم از حمید مسعودی
نقل از مدرسه کارآفرینی خورشید
